Ο Άγιος Κυπριανός γεννήθηκε το 211 μ.Χ. στην Αντιόχεια της Συρίας. Καταγόταν από μεγάλη και πλούσια οικογένεια. Οι γονείς του ήταν Συγκλητικοί γι’ αυτό και πήρε μεγάλη μόρφωση. Διακρίθηκε στη φιλοσοφία και στη ρητορική. Η φήμη του έγινε γρήγορα γνωστή με αποτέλεσμα να κερδίσει πολλά χρήματα.
Ο Κυπριανός στην αρχή ήταν ειδωλολάτρης και ασχολείτο με τη μαγική τέχνη. Έγινε σιγά-σιγά μεγάλος μάγος και πολλοί άνθρωποι πήγαιναν καθημερινά κοντά του για να τους βοηθήσει με τα μάγια του. Μια μέρα επισκέφτηκε τον Κυπριανό ένας πολύ πλούσιος νέος για να ζητήσει από τον Κυπριανό να κάνει μάγια σε μια κοπέλα που αγαπούσε για να την παντρευτεί. Η κοπέλα αυτή ονομαζόταν Ιουστίνη και ήταν χριστιανή. Έτσι ο Κυπριανός ανέλαβε το έργο να κάνει την Ιουστίνη ν’ αγαπήσει τον πλούσιο νέο. Τίποτε όμως δεν μπόρεσε να καταφέρει ο Κυπριανός με τα μάγια του. Στο τέλος ζήτησε από τον ίδιο το σατανά να τον βοηθήσει. Μεταμορφώθηκε σε γυναίκα και προσπάθησε με διάφορους τρόπους να την κάνει ν’ αλλάξει και να ξεφύγει από τη χριστιανική ζωή που ζούσε. Όμως οι προσευχές της Ιουστίνης στάθηκαν πιο δυνατές από τον ίδιο το διάβολο.
Βλέποντας αυτά ο Κυπριανός αποφάσισε ν’ αρνηθεί την ειδωλολατρία και τη μαγική τέχνη και να γίνει χριστιανός. Έτσι βαπτίστηκε χριστιανός από τον ιερέα Καικήλιο. Στη συνέχεια πήγε σε ένα έρημο μέρος και άρχισε να διαβάζει την Αγία Γραφή και άλλους εκκλησιαστικούς συγγραφείς. Έδωσε όλη την περιουσία του στους φτωχούς και λίγο αργότερα χειροτονήθηκε διάκονος. Ένα χρόνο μετά έγινε ιερέας και σε ηλικία 37 χρονών χειροτονήθηκε επίσκοπος Καρχηδόνας.
Η δράση του ως επίσκοπος ήταν μεγάλη. Έκανε την Ιουστίνη διακόνισσα της εκκλησίας και ηγουμένη των ασκητριών που βρίσκονταν εκεί. Η φήμη του Κυπριανού εξαπλώθηκε όχι μόνο στην Καρχηδόνα αλλά και σ’ ολόκληρη τη Δύση και Ανατολή.
Εκείνη την εποχή ξέσπασε φοβερός διωγμός εναντίον των χριστιανών από το Δέκιο και ακολούθησε ένας άλλος φοβερός διωγμός από τον αυτοκράτορα Ουαλεριανό. Ο Κυπριανός συνελήφθηκε μαζί με την Ιουστίνη και οδηγήθηκαν σε σκληρά βασανιστήρια. Ο Θεός όμως προστάτευε τους Αγίους του από την σκληρότητα των ειδωλολατρών. Αφού ο αυτοκράτορας κατάλαβε πως δεν μπορούσε με τίποτα να τους αλλάξει την πίστη τους τότε διέταξε την αποκεφάλιση τους. Πρώτα αποκεφαλίστηκε η Ιουστίνη και μετά ο Κυπριανός, στις 14 Σεπτεμβρίου του 268 μ.Χ.
Τα λείψανα των αγίων τα άφησαν εκεί στον τόπο του μαρτυρίου με σκοπό να τα βλέπουν οι άλλοι χριστιανοί και να φοβούνται. Έβαλαν μάλιστα και στρατιώτες για να τα φρουρούν. Κάποιοι θαρραλέοι χριστιανοί κατάφεραν και πήραν τα λείψανα. Αργότερα χριστιανοί τα μετέφεραν στη Ρώμη όπου τα παρέδωσαν στη Ματρώνα Ρουφίνα, μια συγγενή του Καίσαρα Κλαυδίου που ήταν Χριστιανή. Εκείνη τοποθέτησε τα λείψανα σε μια πολύτιμη θήκη και έκτισε ναό προς τιμή των Αγίων στη Ρώμη. Ο ναός έγινε σύντομα μεγάλο προσκύνημα και πλήθος πιστών έρχονταν για να προσκυνήσουν τα άγια λείψανα.
Φαίνεται ότι αργότερα ένα μέρος των λειψάνων των Αγίων Κυπριανού και Ιουστίνης μεταφέρθηκαν στην Αντιόχεια της Συρίας και έμειναν εκεί ως τις αρχές του 13ου αιώνα. Εξαιτίας όμως της προέλασης των Αράβων τα άγια λείψανα μεταφέρονται από Χριστιανούς πρόσφυγες στην Κύπρο (1268μ.Χ.) και τοποθετούνται σε μικρό εκκλησάκι στο χωριό Μένοικο. Αυτό μαρτυρεί ο φημισμένος Κύπριος χρονογράφος του 15ου αιώνα, Λεόντιος Μαχαιράς. Μέρος των λειψάνων αυτών φυλάσσεται μέχρι και σήμερα στο ναό του Αγίου Κυπριανού στο Μένοικο.
Η εκκλησία μας τιμά τη μνήμη του Αγίου Κυπριανού στις 2 Οκτωβρίου.
Στο χωριό Μένοικο πραγματοποιείται κάθε χρόνο, στη γιορτή του Αγίου, μεγάλο πανηγύρι. Πιστοί απ’ ολόκληρη την Κύπρο φτάνουν στο χωριό για να προσκυνήσουν τον Άγιο Κυπριανό και την Αγία Ιουστίνη.
